Asbestdaken en -gevels

Asbest daken kom je overal tegen, met name in de vorm van leien en golfplaten. Ondertussen weten we hoe gevaarlijk dit materiaal is voor de gezondheid. Wanneer je zelf een gevel of een dak van asbest hebt, zul je rekening moeten houden met mogelijke gevaren wanneer je hier niet op de juiste wijze mee omgaat. Er is niet direct reden voor paniek zolang de asbest daken op hun plaats blijven. Wanneer er plannen zijn om het dak te vernieuwen of om aanpassingen te maken is het van groot belang om een specialist in te schakelen. Op deze pagina geven we informatie over dit materiaal, en hoe daar op een veilige wijze mee om te gaan. Vraag een gratis offerte aan voor het verwijderen van asbest door bkgdakwerken.be

Hoe herken je een asbest dak of gevel?

Asbest kan voorkomen in producten als golfplaten, leien en andere soorten dak- en gevelbekleding. Naast de bekende grijze tinten zijn er ook producten met een rode kleur mogelijk. Tot aan 1998 werden producten op basis van asbest veel toegepast in de bouw, met name om daken en gevels mee te bekleden. Daarna werd dit materiaal verboden. Toch zijn nog enorm veel woningen bedekt met asbest daken en gevels.

Een gevel of dak van asbest kan herkend worden aan de specifieke structuur die het materiaal bezit. De bekende golfplaten van asbestcement hebben een honingraatstructuur met een wafel uiterlijk. Ze zijn doorgaans in meerdere lagen opgebouwd. Leien van asbestcement zijn niet direct als zodanig herkenbaar, het is eenvoudiger om de kenmerken van natuurlijk leisteen te herkennen. Wanneer het oppervlak glad is met een lichte karteling met weinig mosafzetting, zal het doorgaans geen asbesthoudend materiaal zijn. Maar zoals gezegd is dit lastig vast te stellen.

Productieperiode

Wanneer je in het bezit bent van oude rekeningen, bouwplannen of technische documenten is het wellicht mogelijk om te achterhalen uit welk jaar de dakbedekking afkomstig is. Door gestructureerd alle mogelijkheden af te lopen kun je snel bepalen of de woning mogelijk een gevaarlijke dak- of gevelbekleding heeft. Wanneer golfplaten gemaakt zijn voor 1992, en leien voor 1990, dan mag je ervan uitgaan dat het asbesthoudende materialen betreft. Op zowel golfplaten als leien kan een indicatie “N” of “NT” staan, dat is een teken van een asbesthoudend materiaal. Wanneer golfplaten verstevigd zijn met een bandje zullen deze normaal gesproken wel veilig zijn.

Jaar van plaatsing

In België is de productie van asbestcement volledig verboden sinds het jaar 1998. Toch bestaat er een risico dat in de jaren daaropvolgend nog steeds asbest daken geïnstalleerd zijn. Aannemers hebben daarna de oude voorraad weggewerkt in nieuwe projecten. Wanneer het dak of de gevel tussen 1990 en 2001 geplaatst is kun je via een controlelijst bepalen of er asbest aanwezig is. Wanneer dit niet leidt tot een duidelijke conclusie is het raadzaam hiervoor een erkend laboratorium in te schakelen. Deze analyse kost pakweg 50 euro. Om ervoor te zorgen dat op een veilige wijze een monster wordt genomen dien je eerst contact op te nemen met het laboratorium. Wanneer een veilige extractie niet mogelijk is zal een specialist ter plekke een staal nemen.

Wat zijn de gevaren van asbest daken?

Uit onderzoek is gebleken dat asbestvezels in golfplaten en leien na een periode van 20 jaar al in de omgeving kunnen geraken. Door verwering en ouderdom van de dak- en gevelbekleding aan de buitenzijde en binnenzijde van de woning kunnen de vezels vrijkomen. Daarbij zal de dakbedekking doorgaans eerder verwering vertonen dan bij gevelbekleding het geval is. Het dak heeft namelijk meer te verduren van neerslag en wind. Golfplaten van asbestcement zullen normaal gesproken geen beschermende coating bezitten. Daarnaast zijn minder robuust in vergelijking met leien van asbestcement. De kans op verwering ligt daarom hoger.

Verwering buiten

Wanneer asbest daken of gevels aan de buitenzijde verweren kunnen de vezels op meerdere plekken terechtkomen rond het pand zoals:

Lucht in de omgeving: Als we in Vlaanderen uit kunnen gaan van metingen die in Nederland uitgevoerd zijn, moet je rekening houden met een gemiddelde van 35 asbestvezels per m³ lucht.
Plat dak of dakgoten: Wanneer regenwater afgevoerd wordt zullen de asbestvezels in de stroming worden getransporteerd. Gedroogd slib en mos in de omgeving kan hoge concentraties asbest bevatten.
Afvoer, riolering of waterput: Bij iedere bui zal weer een beetje asbesthoudend materiaal in de afvoer, riolering of waterput terechtkomen. Dit zal zich met name concentreren in het slib en de onderste waterlaag.
Op de bodem: Wanneer er geen dakgoot is, zal het neerslagwater inclusief asbestvezels direct op de bodem belanden.

Asbest daken zijn nog in goede staat wanneer de oppervlakte nog steeds glad is zonder mosvorming. Dat is normaal gesproken alleen het geval wanneer de leeftijd minder is als 20 jaar, en deze voorzien is van een coating. Bij minder blootstelling aan neerslag en wind zal de verwering minder snel voorkomen. Op het oog kan niet accuraat worden vastgesteld of er asbest vrijkomt, schakel daarom een specialist in. Die zal op basis van een staal of door visuele controle de staat van de dak- of gevelbekleding kunnen vaststellen.

Verwering binnen

Hoewel de buitenzijde de meeste slijtage zal vertonen is het ook mogelijk dat er binnenshuis verwering zal optreden. Dit kan ontstaan door beweging of trilling van het dakgebinte wegens temperatuurwisselingen of door verkeer in de omgeving. Het kan door warme luchtstromen komen of bij stallen door dampen van mest. De asbestvezels die vrijkomen kunnen zich overal in de nabije omgeving afzetten. Denk aan de vloer, gereedschap, op het dakgebinte of de dakisolatie. Het grootste risico loop je met golfplaten die op een dakstructuur van metaal zijn geïnstalleerd vanwege het krimpen en uiteenzetten van de metalen constructie. Het is lastig om verwering aan de binnenzijde waar te nemen. Laat ook in dit geval een analyse uitvoeren door een erkend asbestlaboratorium.

Preventieve maatregelen

Wanneer het dak of de gevelbekleding van asbestcement gemaakt is, zullen er maatregelen moeten worden genomen om beschadiging en vervuiling te voorkomen. Bij schade aan het materiaal zullen er asbestvezels vrijkomen in de omgeving wat gevaar oplevert voor mensen, dieren en de natuur. Hieronder sommen we de algemene maatregelen op:

Asbesthoudende materialen mogen niet bewerkt worden door ze te zagen, breken, doorboren of te schuren.
Neerslagwater dient niet gebruikt te worden om de tuin te bewateren, voor schoonmaakwerkzaamheden of voor de wasmachine.
Wanneer je op het dak hebt gelopen dien je het schoeisel direct af te spoelen. Het spoelwater moet direct in de riolering worden afgevoerd.
Voorkom dat er gelopen wordt op het gebied waar neerslagwater wordt afgevoerd en op de bodem belandt.
Da dakgoot dient alleen gereinigd te worden onder natte weerscondities. De slib moet verzameld worden en in een dubbelwandige verpakking worden afgevoerd bij het restafval.

Mag je ontmossen?

Nee, het is wettelijk verboden om daken en gevels met asbesthoudende materialen te ontmossen. Dit kan namelijk het oppervlak beschadigen waardoor asbestvezels in grote hoeveelheden vrij kunnen komen. Naast vervuiling van de omgeving kan dit ook tot schadelijke gevolgen voor de gezondheid leiden. Toch zijn er bedrijven die diensten aanbieden om deze daken te ontmossen. Soms geven ze aan dat het geen asbest daken betreft, of dat ze een methode aanbieden die geen schade toebrengt aan het dak. Dit is niet waar, en ook zij mogen deze daken niet reinigen.

Mag je zonnepanelen plaatsen?

Het is niet toegestaan om zonnepanelen te plaatsen. Om deze panelen te installeren is het nodig om gaten te boren, delen te slijpen en spijkers in het dakoppervlak aan te brengen. Hierdoor komen asbestvezels vrij wat niet toegestaan is.

Mag je een overzetdak plaatsen?

Een overzetdak plaatsen maskeert het onderliggende probleem, maar neemt deze niet weg. Het is daarom niet aan te raden om een overzetdak te plaatsen. Naast de mogelijke risico’s voor de gezondheid zal het een negatieve impact hebben op de waarde van de woning.

Vervangen van asbest daken en gevels

De Vlaamse overheid heeft in het actieplan Asbestafbouw bepaald dat in 2034 alle asbest daken en gevels vervangen moeten zijn. Om er zeker van te zijn geen hinderlijke gevolgen van asbesthoudende materialen te ondervinden adviseren we om het dak niet langer dan dertig jaar te gebruiken. Daarna zal vervanging lastiger en ook duurder worden. Een coating is geen optie omdat ontmossen of schuren niet toegestaan is. Daarnaast is een overzetdak ook geen oplossing, alleen vervanging is mogelijk. Het is mogelijk dat er premies of subsidies worden verstrekt bij dakvernieuwing.

Zelf vervangen

Het is in Vlaanderen toegestaan om zelfstandig asbest daken te vervangen. Uiteraard is voorzichtigheid hier geboden, bekijk deze informatie voor de juiste procedure:

Zelf verwijderen van golfplaten
Asbesthoudende materialen verwijderen

Laten vervangen

Hoewel het strikt genomen toegestaan is om zelf asbest te verwijderen, komt er veel bij kijken om dit op de juiste wijze uit te voeren. Daarom is het zeer aan te raden om hiervoor een ervaren aannemer in te schakelen. Let daarbij op zaken als:

De uitvoerders dienen een attest eenvoudige handelingen te bezitten.
Er moet gewerkt worden volgens de Code van Goede Praktijk: Veilig werken met asbest daken en gevels.

Vanaf 2019 bestaat er ook de mogelijkheid voor dakwerkers om zich aan te sluiten bij het “Asbestcharter veilig werken voor dakaannemers”. Dit is een gezamenlijk initiatief van de Vlaamse Confederatie Bouw, de Bouwunie en de OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij). Alle aannemers die werken volgens deze code zullen zich aan strenge regels houden met betrekking tot asbestverwijdering.